Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmuratov O‘zbekiston bozoriga «katta miqdorda soxta valyuta chiqib ketgani» haqida xabar berdi. Bankomatlar soxta kupyuralarni farqlamagani bois, ularning faoliyati vaqtincha cheklangan. Nurmuratov, shuningdek, xususiy valyuta ayriboshlash shoxobchalariga doir o‘z qarashlarini ham bildirib o‘tgan.
Markaziy bank rahbari Mamarizo Nurmuratov energiya resurslari tariflarini liberallashtirish masalasi «kun tartibidagi masala» ekanligini ma’lum qildi. Uning ta’kidlashicha, bozor narxlariga o‘tishni Qozog‘istondagi vaziyat bilan taqqoslab bo‘lmaydi.
Markaziy bank 1000 so‘mlik yangi banknotlarni muomalaga chiqarish niyatida emas. Kupyurani tangalarga almashtirish rejalashtirilmoqda, deya ma’lum qildi Markaziy bank rahbari Mamarizo Nurmuratov. Hozirda 1000 so‘mlik kupyuralar deyarli muomaladan chiqqan — 2021 yilda ularning naqd pul tarkibidagi ulushi 1,4 foizgacha kamaydi.
2021 yildan O‘zbekistonda imtiyozli kreditlash siyosatini bekor qilish rejalashtirilgan edi, biroq koronavirus pandemiyasi tufayli bu rejalarni keyinga surishga to‘g‘ri keldi, dedi Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmuratov. Uning so‘zlariga ko‘ra, o‘tgan yili imtiyozli shartlarda kreditlarning 24,6 foizi berilgan va bu 2018 yilga nisbatan 2 barobar kamdir. Shu bilan birga, imtiyozli kredit portfeli tarkibida muammoli kreditlarning ulushi yuqori darajada qolmoqda.
Markaziy bank boshqaruvi asosiy stavkani 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirdi. MBda o‘tgan yili inflyatsiyani yuzaga keltirgan asosiy omillar oziq-ovqat va energiya-yoqilg‘i mahsulotlari narxlarining sezilarli darajada o‘sishi ekanligi ta’kidlandi. «Inflyatsion jarayonlar yil so‘ngida noaniqliklar va pandemik xatarlar fonida narxlarga uzoqroq muddat davomida bosim yaratishi mumkin», — deyiladi regulyator xabarida.
Payshanba kuni Markaziy bank boshqaruvi raisi Mamarizo Nurmuratov 200 ming so‘mlik banknotalarni ishlab chiqarish reja qilinayotganini ma’lum qildi. Yangi kupyuralar 2024 yildan muomalaga kiritilishi kutilmoqda.
2021-yilda tijorat banklari tomonidan 59,5 mingdan ziyod fuqaroga qariyb 9,8 trln so‘m miqdorida ipoteka kreditlari ajratilgan. Oxirgi 5 yilda esa aholiga jami 35,6 trln so‘m miqdorida shu turdagi kreditlar berilgan. Shuningdek, ipoteka kreditlari qoldig‘i 35,8 trln so‘mga yetgan.
Bitta terminalda ham Uzcard, ham Humo kartalariga xizmat ko‘rsatish imkoniyati paydo bo‘ldi. Uzcard va Humo to‘lov tizimlari o‘zaro integratsiyalashuvning birinchi bosqichini tamomladi. Ikkinchi bosqichda kassa terminallari ham umumiy bo‘ladi.
O‘zbekistonning umumiy tashqi qarzi yil boshiga nisbatan 11 foiz yoki 3,7 mlrd dollarga o‘sib, 1-oktabr holatiga ko‘ra, 37,6 mlrd dollarni tashkil qildi. Bunda davlat qarzi 22,9 mlrd dollar, davlat tomonidan kafolatlanmagan tashqi qarz esa 14,7 mlrd dollarga teng bo‘ldi.
O‘zbekistonga 400 mln ajratgan Jahon banki hamda 162 mln dollar qarz bergan Osiyo taraqqiyot banki, Shavkat Mirziyoyev va Mun Chje In qabul qilgan qo‘shma bayonot, korrupsiyaviy jinoyatni sodir etgan 14 mingdan ortiq mansabdor, narxi arzonlashgan «AI-80» benzini, 2022 yilda kutilayotgan xavf-xatarlar, yangi 50 ming so‘mlik banknotadagi xatoni tan olgan MB va boshqa xabarlar — «Gazeta.uz» ning 17 dekabrdagi eng muhim xabarlari dayjestida.
Markaziy bank 50 ming so‘mlik banknot namunasining old tomonida «Al-Hakim at-Termiziy» maqbarasi tasviri tushirilgani, ammo maqbara nomi «Abu Iso at-Termiziy» deb yozilganligini tan oldi va befarq bo‘lmagan barchaga minnatdorchilik bildirdi. MB ushbu yangi ko‘rinishdagi pullar emissiya qilinmagani, hozirda xatolik bartaraf etilayotganini qo‘shimcha qildi.
Yangi ko‘rinishdagi 50 ming so‘m va 100 ming so‘m bo‘lgan banknotlar 22 dekabridan muomalaga chiqarilishi ma’lum qilindi. Ushbu yangi banknotalar 2017 yil namunasidagi 50 ming so‘mlik va 2019 yil namunasidagi 100 ming so‘mlik banknotlar bilan parallel ravishda muomalada bo‘ladi.
Kelgusi 12 oy uchun aholi va tadbirkorlik subyektlarining inflyatsion kutilmalari mos ravishda 16,5 foiz va 15,6 foizgacha oshdi. Respondentlar yoqilg‘i narxlarining oshishi va so‘mning qadrsizlanishini umumiy narxlar darajasining kutilayotgan o‘sishiga ta’sir etuvchi asosiy omil sifatida keltirmoqda.
O‘zbekistonda blokpostlar o‘rnatilishi haqidagi xabarlar yolg‘onligi ma’lum qilingani, korrupsiyani sodir etganlik uchun 20 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish taklif etilgani, elektr energiyadagi o‘chishlar Toshkentda yana suv ta’minoti uzilishiga sabab bo‘lgani, Toshkent havosining ifloslanish darajasi yana keskin ko‘tarilgani — «Gazeta.uz»ning 3 dekabrdagi eng muhim xabarlari dayjestida.
Markaziy bank tomonidan «O‘zbekiston Respublikasi tovar-xomashyo birjasi» AJ va «VENKON GROUP» MCHJlariga to‘lov faoliyatini olib borish uchun litsenziya berildi.
Markaziy bank raisi o‘rinbosari Abrorxo‘ja Turdaliyev O‘zbekiston bank tizimi holati haqida umumiy ma’lumot berib, uni rivojlantirishning istiqbolli bosqichlarini ma’lum qildi. Unga ko‘ra, dollarlashuv darajasini pasaytirish maqsadida Moliya vazirligi huzurida xedj-fond tashkil etilmoqda, valyuta kreditlarini jalb qilishda esa «ehtiyotkorlik siyosati» olib boriladi. 2025 yilda bank sektoridagi hukumat ulushini 40 foizgacha kamaytirish rejalashtirilgan.
Rasul Kusherbayev Markaziy bankni dam olish kunlari valyuta ayinboshlash shoxobchalari ishlamasligi tufayli odamlarni valyutani «qora bozorda» almashtirishga majbur qilayotganlikda aybladi. Deputat guvohlar ishtirokida 50 dollarni ko‘chada almashtirdi. «Har qanday vaziyatda ham fuqarolar huquqbuzarlik qilmasliklari uchun ularni shuni qilishga majbur qiluvchi barcha sabablar bartaraf etilishi shart», — deya ta’kidladi u.
Dollarning so‘mga nisbatan rasmiy kursi 14,70 so‘mga ko‘tarilib, 10 756,03 so‘m etib belgilandi. Shuningdek, yevro va rubl kurslari esa pasaydi.
Markaziy bank 1HLSW va GlobalPay elektron pul tizimlari faoliyatiga ruxsat berdi. Ikkala tizimning ham emitenti sifatidagi pullarni «Aloqabank» ATB chiqaradi. Bu ikki tizim bilan O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan elektron pul tizimlari soni 10 taga yetdi.
Markaziy bank ma’lumotlariga ko‘ra, 1 noyabr holatiga O‘zbekistonning oltin valyuta zaxirasi 35,21 mlrd dollarni tashkil etgan. O‘tgan oy bilan taqqoslaganda, zaxiralar 797,1 mln dollarga yoki 2,3 foizga o‘sgan. Bunga jahon bozorida oltin narxining ko‘tarilishi sabab bo‘lgan.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting